هوشمندسازی ساختمانها و صنایع، بهعنوان یکی از روندهای اصلی تحول دیجیتال و بهینهسازی مصرف انرژی در جهان، در دهه اخیر به سرعت در حال رشد است. سیستمهای هوشمند شامل کنترل روشنایی، تهویه مطبوع، امنیت، انرژی، تجهیزات صنعتی و اتوماسیون فرایندها هستند.
اما موفقیت این پروژهها بسته به استانداردهای بینالمللی است که شرکت پیمانکار رعایت میکند. رعایت این استانداردها، تضمین کیفیت، ایمنی، پایداری و بهرهوری پروژه را تضمین میکند.
شرکتهای حرفهای هوشمندسازی، علاوه بر داشتن تخصص فنی، موظفاند استانداردهای جهانی را در طراحی، نصب، راهاندازی و نگهداری رعایت کنند. این مقاله به بررسی جامع این استانداردها میپردازد و معیارهایی برای انتخاب پیمانکار معتبر ارائه میدهد.
۱. استاندارد ISO 9001 – مدیریت کیفیت
استاندارد ISO 9001، پایه اصلی کیفیت در پروژههای هوشمندسازی است. شرکتهایی که این استاندارد را رعایت میکنند، دارای سیستم مدیریت کیفیت مستند و کنترلشده هستند.
مزایای رعایت ISO 9001
-
تضمین کیفیت محصولات و خدمات
-
کاهش خطاهای اجرایی
-
بهبود رضایت مشتری
-
مستندسازی فرایندها و تصمیمگیری
-
قابلیت پیگیری و اصلاح مشکلات
در پروژههای هوشمندسازی، این استاندارد باعث میشود تمام مراحل نصب و برنامهنویسی سیستمها طبق فرآیند کنترل شده انجام شود و ریسک خرابی تجهیزات کاهش یابد.
۲. استاندارد ISO 27001 – امنیت اطلاعات
سیستمهای هوشمند ساختمان و صنایع، اغلب به شبکههای اینترنتی و ابری متصل هستند. بنابراین حفظ امنیت اطلاعات و دادههای حساس حیاتی است.
ویژگیهای ISO 27001
-
مدیریت ریسک امنیت اطلاعات
-
حفاظت از دادهها و سیستمها
-
جلوگیری از دسترسی غیرمجاز
-
ایجاد سیاست امنیتی و پروتکلهای کنترل دسترسی
رعایت این استاندارد برای پروژههای هوشمندسازی صنعتی به معنی حفاظت از اطلاعات کارخانه، خط تولید و دادههای عملکردی تجهیزات است.
۳. استاندارد IEC 61439 و IEC 60950 – تابلوها و تجهیزات الکتریکی
سیستمهای هوشمند نیازمند تابلوهای برق، کنترلرها و اینورترها هستند. استانداردهای IEC تضمین میکنند که تجهیزات ایمن، قابل اعتماد و مطابق استاندارد جهانی باشند.
مزایای IEC 61439 و IEC 60950
-
تضمین ایمنی کارکنان و تجهیزات
-
کاهش ریسک اتصالی و برقگرفتگی
-
تطابق با استانداردهای بینالمللی صنعت برق
-
افزایش طول عمر تجهیزات
شرکتهای حرفهای، تجهیزات کنترل و تابلوهای برق را فقط از تولیدکنندگان معتبر تهیه میکنند و نصب را طبق استاندارد IEC انجام میدهند.
۴. استاندارد ISO 50001 – مدیریت انرژی
هوشمندسازی ساختمان و صنایع بهطور مستقیم با بهینهسازی مصرف انرژی مرتبط است. ISO 50001 یک استاندارد جهانی برای مدیریت انرژی است.
ویژگیهای ISO 50001
-
پایش مصرف انرژی بهصورت واقعی
-
بهینهسازی تجهیزات و سیستمها
-
گزارشدهی و تحلیل مصرف
-
کاهش هزینههای انرژی و انتشار CO2
این استاندارد به شرکتها کمک میکند سیستمهای هوشمند را طوری طراحی کنند که حداکثر بهرهوری انرژی را داشته باشند و اهداف پایداری سازمانی را تحقق بخشند.
۵. استاندارد BACnet و KNX – ارتباط و پروتکلهای هوشمندسازی
سیستمهای هوشمند نیازمند پروتکلهای استاندارد برای ارتباط بین تجهیزات و دستگاهها هستند. BACnet و KNX دو پروتکل معتبر در جهان هستند.
مزایای رعایت پروتکلهای استاندارد
-
سازگاری سیستمهای مختلف از تولیدکنندگان متعدد
-
امکان توسعه و افزودن تجهیزات جدید
-
کنترل مرکزی و یکپارچه
-
قابلیت اتصال به شبکههای ابری و سیستمهای مدیریت ساختمان
شرکتهای حرفهای، فقط از تجهیزات و پروتکلهای تایید شده استفاده میکنند تا از ناسازگاری و خرابی سیستم جلوگیری شود.
۶. استاندارد ISO 14001 – مدیریت محیط زیست
هوشمندسازی ساختمان و صنایع باید با رعایت مسائل محیط زیستی همراه باشد. ISO 14001 به شرکتها کمک میکند پروژههای سبز و پایدار اجرا کنند.
موارد تحت پوشش
-
کاهش مصرف منابع طبیعی
-
مدیریت پسماند و مواد خطرناک
-
کاهش انتشار آلایندهها
-
پایش و گزارش اثرات زیستمحیطی
شرکتهای حرفهای هوشمندسازی، علاوه بر بهرهوری انرژی، به سازگاری پروژه با محیط زیست و استانداردهای سبز توجه ویژه دارند.
۷. استاندارد ANSI/ASHRAE – سیستمهای تهویه و انرژی ساختمان
ASHRAE یک استاندارد شناختهشده جهانی برای سیستمهای HVAC و بهینهسازی مصرف انرژی است.
شرکتهای حرفهای در طراحی سیستمهای تهویه مطبوع و سرمایش-گرمایش هوشمند، از این استاندارد بهره میبرند.
مزایای رعایت ANSI/ASHRAE
-
افزایش راحتی و آسایش ساکنین یا پرسنل
-
کاهش مصرف انرژی و هزینهها
-
تضمین کیفیت هوای داخلی
-
کنترل دقیق دما و رطوبت
۸. استاندارد ISO 22301 – تداوم کسبوکار و پایداری سیستمها
سیستمهای هوشمند صنعتی و ساختمان، بخشی از عملیات حیاتی سازمان هستند. ISO 22301 استاندارد مدیریت تداوم کسبوکار است.
کاربردها
-
کاهش توقف سیستمها در بحران
-
پشتیبانی از کنترل از راه دور و مانیتورینگ ۲۴/۷
-
برنامههای بازیابی اطلاعات و سیستمها
-
افزایش اعتماد مشتریان و سرمایهگذاران
شرکتهای معتبر، این استاندارد را در طراحی سیستمهای مدیریت و کنترل رعایت میکنند.
۹. استاندارد IEC 62351 – امنیت شبکه صنعتی
شبکههای صنعتی و اتوماسیون، هدف حملات سایبری هستند. IEC 62351 به شرکتها کمک میکند امنیت داده و ارتباطات در سیستمهای صنعتی را برقرار کنند.
ویژگیها
-
رمزنگاری دادهها
-
احراز هویت کاربران
-
محافظت از پروتکلهای ارتباطی SCADA و PLC
-
پیشگیری از دسترسی غیرمجاز
۱۰. استانداردهای بینالمللی دیگر مرتبط با هوشمندسازی
-
ISO 31000 – مدیریت ریسک: کاهش ریسک پروژه
-
ISO 45001 – ایمنی و سلامت کارکنان: حفاظت از نیروی انسانی
-
IEEE 1686 – امنیت تجهیزات شبکه هوشمند: حفاظت از PLC و تجهیزات IoT
-
LEED و BREEAM – ساختمان سبز: سازگاری پروژه با محیط زیست و مصرف انرژی
جمعبندی
یک شرکت حرفهای در حوزه هوشمندسازی ساختمان و صنایع، باید مجموعهای از استانداردهای بینالمللی را رعایت کند تا پروژه با کیفیت، ایمن، پایدار و قابل توسعه باشد:
-
ISO 9001 – مدیریت کیفیت
-
ISO 27001 – امنیت اطلاعات
-
IEC 61439 / IEC 60950 – تابلو و تجهیزات الکتریکی
-
ISO 50001 – مدیریت انرژی
-
BACnet / KNX – پروتکلهای ارتباطی
-
ISO 14001 – مدیریت محیط زیست
-
ANSI/ASHRAE – سیستمهای تهویه و انرژی
-
ISO 22301 – تداوم کسبوکار
-
IEC 62351 – امنیت شبکه صنعتی
-
استانداردهای تکمیلی مانند ISO 31000، ISO 45001، LEED و BREEAM
رعایت این استانداردها تضمین عملکرد بهینه، کاهش ریسک، ایمنی کارکنان و رضایت کارفرما را فراهم میکند و شرکتهای حرفهای را از رقبا متمایز میسازد.
